Ոմն թափառական

Տարիներ առաջ, երբ վերջապես կողմնորոշվեցի մասնագիտական ընտրության հարցում, ֆիզիկան ընտրելու պատճառներից մեկը (թեև երկրորդային, երրորդային պատճառ էր) այն էր, որ կարծում էի գիտությամբ զբաղվելու նվազեցնելու եմ շփումս մարդկանց հետ։ Մտածում էի՝ կլինեմ ես, իմ գրքերը, հաշվարկները և վերջ։ Բայց դա մեծագույն սխալ պատկերացում էր, որը, սակայն, հիմա եմ հասկանում։ Չգիտես ինչու՝ ես հարցեր տալ չեմ սիրում։ Ներսումս մեծ ֆոբիա կա՝ ինչ եթե հիմար հարց տամ։ Ու նույնիսկ երբ ուժերս հավաքեմ ու հարցնեմ, դա կլինի երբ տակով ու վրայով թեման ուսումնասիրեմ, այսինքն` երբ կարելի է ասել, որ հարց տալու անհրաժեշտություն էլ չի լինի։ Իմ շատ սիրելի Մառոզովն ասում էր, որ հիմար հարցեր չկան, կան հիմար պատասխաններ։ Ես հաղթահարել էի իրեն հարցեր տալու վախը, բայց ցավոք, այլ մարդկանց դեպքում չի գործում։ Դասերի ընթացքում սոցիալիզացվելու կարիք առանձնապես չի լինում, բայց այս կիսամյակ սկսել եմ պրակտիկաներիցս մեկը, որը պահանջվում է իմ մագիստրոսական ծրագրով։ Քանի որ անծանոթ պրոֆեսորների դռներ ընկնելու ոչ ցանկություն, ոչ էլ մոտ

Ալիսը եկավ հենց էն պահին, երբ ես ավարտել էի "Color of Magic"-ն ու գուդրիդսյան տարին պատվով հաղթահարել։ Ալիսն ու Քաոսը շատ ոգևորված էին, որ կարող են բլրի գագաթից ամբողջ քաղաքի հրավառությունները նայել, դե ես էլ «զա կամպանիյու» որոշեցի կիսել նրանց պլանները, թեև հրավառության հետ առանձնապես սեր չունեմ (բացառությամբ «Մատանիների տիրակալի» էպիկ վիշապ-հրավառության)։ Նոր շրջակայքին ոչ մեկս էլ լավ ծանոթ չէր, ու գնացինք նոր տարածքներ հայտնագործելու։ Ես մի «լքված տուն» հայտնաբերեցի, որը ծածկված էր կանաչ բաղեղներով, ու արդեն ուզում էի ինձ ներս գցել, երբ Քաոսի ու Ալիսի ծիծաղին խառնված կովերի բառաչ լսեցի։ Իմ կանաչ, լքված տունը ուղղակի մի մեծ գոմ էր, ուստի ես իմ ամբողջ կովաֆոբիայով հանդերձ հակառակ կողմ փախա։ Կովերից հազիվ էի ուշքի եկել, երբ գլխիս վերևով սագերի երամը աղմուկ աղաղակով թռավ-գնաց: Բլրի գագաթից քաղաքը նման էր միայն լույսերով զարդարված հսկայական տոնածառի. թվում էր, թե լույսերի առկայծում են, մարում և նորից վառվում։ Ժամը տասներկուսը դեռ չէր եկել, բայց իմ համար սա էր

Հիմնականում կարիք չեմ ունենում անցնող տարին ամփոփելու, բայց 2017-ն ուրիշ էր, երևի թե կյանքիս «ամենաուրիշ», ամենաերկբևեռ տարին։ Տարվա սկիզբն ամենաերջանիկներից չէր, բայց հաստատ ամենից անհաջողակներից էր. կեսգիշերից հաշված ժամեր առաջ դրսում մնալը լավագույն զգացողությունը չէր։ Բայց տարվա ընթացքում լավագույն զգացողությունների պակաս չեղավ, թեև վատագույն զգացողություններն էլ բավականին հաճախակի։  Քանի որ ցանկերով ամեն ինչ ավելի հեշտ է, և ընդհանրապես՝ ես ցանկեր կազմելու նկատմամբ թուլություն ունեմ, թվեմ 2017-ին սկսած, առաջին անգամ արած կամ ուղղակի կարևոր բաները. Առաջին անգամ անգլերեն պատմվածք եմ գրել, մեջն էլ ախմախ բանաստեղծություններ, այն էլ` համատեղ։ Մինչ էս անգլերեն միայն էսսեներ ու նմանատիպ բաներ էի գրել՝ դպրոցական տարիքում մրցույթների, հետո էլ արդեն զանազան տեղեր դիմելու համար։ Պրագրավորում. անընդհատ բզբզացել եմ, բայց էս տարի սովորեցի R, Matlab-իս ու C++-ի իմացությունս ահագին լավացավ, դրան գումարած նաև ահագին բան սովորեցի Լինուքսի մասին։  Սկսեցի ինքս ինձ բացիկներ ուղարկել։ Դեռ անց

Ինչ-որ մեկն արդեն պատրաստվում էր «play» կոճակն, ինչից հետո նա պիտի հագներ կարմիր վերնաշապիկը, կապույտ կոմբինիզոնը, դներ կեպին, փակցներ մորուքն ու վազեր մահվան ցիկլում այնքան ժամանակ, մինչև հասներ խաղացողի նպատակին։ Բայց կոճակը դեռ սեղմված չէր , մենք զրուցում էինք Զարթոնքի աշխարհում։ Նա պատմում էր, որ թեև անընդհատ կռվում էր քայլող սնկերի ու դևի հետ, ազատ ժամանակ բլոգ էր գրում, պատմում, թե ինչքան էր տխրում ամեն անգամ դևի հետ կռվելիս, քանի որ խաղից դուրս, երբ  ինքն ու դևը  հերթական անգամ վերածնվում էին, միասին ֆիլմեր էին նայում ու թքած ունեին հիմար արքայադստրերի վրա։ Նա պեղումներ էր անում, գտնում մեռած սնկերի գերեզմանները և նրանց թաղման ծեսերն ուսումնասիրում։  Նաև խոսում էր իր աշխարհի կռիվների մասին, բարձրացնում բոլոր բնակիչների իրավահավարության, կրթություն ստանալու և այլ իրավունքները։ Հենց այդ խնդիրների մասին խոսելու շնորհիվ նա խաղից դուրս մի աշխարհ հաղթահարեց, և հայտնվեց Զարթոնքի աշխարհում՝ որպես ամենաբարձր միավորներ ունեցող մասնակից։ Ես էլ էի այնտեղ, բայց ամենաբարձր արդյունքներու

Փողոցի լույսերը լուսավորում էին ձյան խոշոր փաթիլների հոսքը, ամանորյա տոնավաճառում մարդիկ ժպտում և տաք գլյուվայն էին խմում։ Ես արագ քայլում էի փողոցով ու զգում, որ ինչ-որ տեղից ու ինչ-որ կերպով կյանքը ներսս է լցվում։ Երեկ առավոտն էն սպիտակ առավոտներից էր, որ կյանքս կտայի, որ անկողնուց դուրս չգամ։ Թորն ասում էր, որ վեր կենամ, Թորը հարցնում էր, թե ինչու՞ մի երկու ամիս Մյոլնիրը դարակումս նետված էր։ Թորն ասում էր, որ հինգշաբթին իր օրն է։ Թորին չնեղացնելու համար վզնոցը կախեցի, ու դուրս եկա։ Բայց Թորը երևի տանը մնաց։ Պրակտիկայի ինստիտուտում երկու ժամ փորձում էի արթնանալ. կոֆեինը, սառը ջրով լվացվելն ու ամեն ինչ անզոր էին. չէր ստացվում զարթնել։  Շաբաթներ շարունակ զգում էի, թե ոնց է արթունությունը հեռանում, ոնց են մտքերս պտտվում միայն մահճակալի ու վերմակի շուրջ։ Իներցիայով կյանքը հոսում էր էս ուրվական, մոխրագույն քաղաքում ու չկար էներգիա ինձ այլ շարժում հաղորդելու։ Կիսաքնած, փորձելով ինձ համոզել, որ սա իրականություն է այլ ոչ թե երազ, գնում էի դասի։ Մի կողմից կար էն գիտակցությունը,

Իրեն ուզում էի տեսնել դեռ այն պահից, երբ առաջին անգամ կարդացի, ավելի ճիշտ` թերթեցի իր հոդվածներից մեկը։ Հարդքոր մաթեմատիկական ֆիզիկա էր. էն որ մի բանաձևից մյուսը ստանալու համար մի երկու էջ դուրս բերում անել էր պետք։ Ինքն էս ինստիտուտի ամենահրապարակված գիտնականներից է, եթե ոչ` ամենահրապարակվածը։ Իր մասին անընդհատ խոսում էին լաբերի ղեկավարները` որ այս կամ այն հավասարումն ինքն է ստացել։ Մի անգամ ինստիտուտի աշխատակիցներով էքսկուրսիայի էին գնացել, մեկի հետ ծանոթացա, նույն անունն ուներ։ Ամբողջ ընթացքում մտածում էի արդյոք ինքն է թե ոչ, բայց տարիքին նայելով ու հոդվածների թիվը մտաբերելով եզրակացրի, որ հավանաբար ինքը չէ, քանի որ նորածանոթս 15 տարեկանում լուրջ ամսագրերում հոդվածներ դժվար գրած լիներ։ Մի երկու օր առաջ պրոֆեսորն ասաց` գնանք իրենից էս ինչ ծրագիրը վերցնենք, որ աշխատես վրան։ Չգիտեմ էլ ինչու, ահավոր ոգևորված էի, որ վերջապես կտեսնեմ թե ով է ինքը։  Էստեղ մարդիկ սովորաբար բաց դռներով են աշխատում. աշխատակիցները մտնում ելնում, գալիս գնում են։ Նրա դուռը փակ էր։ Պրոֆեսորը դուռը ծեծե

Ծանոթներիցս ով իմանում է՝ բլոգ եմ գրում, հղումն է խնդրում։ Ծիծաղում եմ, ասում՝ հա՛, կտամ բլոգիս լինկը, բայց մեկ է՝ չեք հասկանա, որովհետև հայերեն է։ Ոման փորձել են գուգլ թրանսլեյթ կիրառել, բայց իմ անկապ թարգմանության ու իմ սլենգի համադրությունը հասկանալ չի հաջողվել։ Մեկ-մեկ ես էլ եմ ուզում քարը փեշիցս գցել ու սկսել անգլերեն գրել, որովհետև ի վերջո էս պահին ինձ շրջապատող մարդիկ հայերեն չգիտեն, իսկ ֆեյսբուքում չտարածելու դեպքում հատուկենտ մարդիկ են բլոգս ոտք դնում։ Բայց մի քիչ մտածելուց ջոկում եմ, որ իրականում գրածներս առանձնապես ոչինչ են ու հիմնականում դրանցով բավարարում եմ հայերենով գրելը պահանջս։ Հա՛, հայերենը երբեմն պահանջ ա, ինչպես օրինակ տաք շոկոլադ խմելը, ֆոլկ մետալ լսելը, դրսում թափառելը։ Առանց դրանց չեմ մեռնի, բայց դրանց բացակայությամբ կյանքից մի բան ոնց-որ պակասի։ Հայաստանի հետ երբեք էլ կապված չեմ եղել։ Կյանքիս տարբեր շրջաններում միշտ թվացել է, որ շրջապատումս ինչ-որ բան իմը չէ, ինչ-որ բան սխալ է։ Բայց հայերենը, որով էդքան կարդացել եմ, խոսել եմ ու լսել, ինձ լրիվ միաձուլվա

Արդեն լրանում է մեկ տարին, որ մենք միասին ենք։ Ի նշան տարեդարձի, վերջապես կավարտեմ գրառումս Նրա մասին։ Մեկ տարի առաջ, երբ տեղափոխվեցի հանրակացարան, ամենուր դատարկություն էր. խոհանոցում ոչինչ չկար, սակայն սառնարանում մեն-մենակ տեղավորված էր մի բանկա միայնակ ջեմ։ Եթե կար ջեմ, ապա պետք է լիներ նաև ջեմի տիրակալը կամ տիրուհին։ Սոցիոֆոբությունս մի կերպ հաղթահարելով թակեցի հարևանիս դուռը. ի վերջո բնակարան ենք կիսելու, գոնե պետք է ծանոթանայինք։ Դուռը ոչ ոք չբացեց. դասերը դեռ չէին սկսել, ինքն էլ՝ չէր եկել։ Փոստարկղի վրա փակցված ազգանունից հասկացել էի, որ գերմանացի է։ Մտածում էի՝ հետը գերմաներեն կխոսեմ, գերմաներենս կլավանա, կօգնի էստեղի ապրելակերպը հասկանալ, հենց գա, միանգամից սկելու է պլաններ կազմել, թե ով երբ է մաքրություն անելու... Շատ բան էի մտածում, սակայն երբ նա եկավ, ոչ մի կերպ ծանոթություն չնախաձեռնեց, ես էլ հետը ծանոթացողը չէի, եթե չնկատեի, որ անընդհատ անհանգիստ բաղնիք ներսուդուրս է անում։ Երևի ուզում էր լողանալ, իսկ մենք քանի օր տաք ջուր չունեինք, ստիպված դուրս եկա, որ զգուշաց

Եթե ծանոթ եք իմ ամանորյա արկածներին ու մի քիչ էլ ինձ, երևի կհասկանաք, թե ինչի մասին է այս գրառումս: Իհարկե՛, իմ ու գերմանացի թշնամիներս, ասել է թե գերմանական դռների հրաշք համակարգին: Արդարության համար ասեմ, որ էս անգամ մեղքն իմը չէր, բայց ում պետքն է, եթե դա կրկին պատահել է: Բոմժի այս քրոնիկոնը սկսում է համալսարանի նկուղի լաբորատորիայում, երբ բոլորն արդեն գնացել էին և մնացել էր միայն Ռուբին՝ դեմ առ դեմ կանաչ լազերի և իր ոսպնյակային համակարգի հետ։ Քանի որ ես շատ եմ սիրում, երբ լրիվ մենակ եմ լաբորատորիայում, և հնարավոր է՝ նաև համալսարանում, ուրախ-երջանիկ աշխատում էի՝ Կորպիկլաանին միացրած, հետը երգել-պարելով։ Ամեն ինչ հիասքանչ էր մինչև այն պահը երբ սովածացա։ Դրամապանակս վերցրի, գնացի ապարատներից մի սենդվիչ վերցնելու։ Եվ այստեղ, իհարկե պարզ է, թե ինչ եղավ. դուռը փակեցի և փակվեց՝ առանց դրսից բացելու հնարավորության։ Էս անգամ ես անջատված չէի, ուղղակի դուռը կողպվում է, երբ ներսից փականը պտտում ես, իսկ ես ոչինչ չէի պտտել։ Ինչևէ, ես ընկա պանիկայի մեջ, քանի որ լազերն ու կամերան միացրած

Ինչ սկսել եմ մագիստրատուրաս Գերմանիայում, անընդհատ համեմատականներ եմ տանում Ուլմի համալսարանի ու ԵՊՀ-ի միջև։ Տարբերությունները շատ-շատ են, բայց կփորձեմ կետերով համախմբել դրանք։ Մոտ 4 տարի առաջ, երբ փոխանակման ծրագրով ԱՄՆ-ում էի, էլի նմանատիպ ցուցակ  էի գրել։ Հիմնականում է ցուցակը Գերմանիայի համար էլ է ճշմարիտ, բայց հիմա ավելի մանրամասն ու օբյեկտիվ համեմատություն եմ ուզում անել։ Գնահատականներս սուբյեկտիվ են ու ես հասկանում եմ, որ ԵՊՀ-ում շատ խնդիրներ ֆինանսավորան բացակայության ու վատ կառավարման պատճառով են։ ԵՊՀ-ն, աղբյուրը՝ http://www.eua.be  Դասերի կազմակերպման ձևը Ֆիզիկա սովորելն իմ համար ամենահետաքրքիր բաներից մեկն է, բայց ոչ էն ժամանակ, երբ ուղղակիորեն չես հասկանում, թե ինչն ինչի համար ես սովորում կամ թե ինչի՞դ են պետք գալու մի քանի կիլոմետրանոց դուրս բերումները։ ԵՊՀ-ում ունեցել եմ առարկաներ, որոնցից ստացած ֆունդամենտալ գիտելիքների համար ուրախ եմ և շնորհակալ, բայց եղել են առարկաներ, որոնց անունն էլ հազիվ հիշեմ, թեև պարապել եմ, քննությանն էլ հավանաբար գերազանց ստացե